Marteniçka

Trakya’da doğmuş, büyümüş ve hala daha yaşamakta olan biri olarak bahar aylarının gelişini müjdeleyen bu geleneği de anlatmazsam olmaz tabii. Veri kaybı nedeniyle her ne kadar önceki yazım silinmiş olsa da; bu sene de baharın gelişi ile beraber marteniçka hazırlıkları başladı.

“Baharın müjdeleyicisi” olan bu gelenek, aslında Bulgaristan kökenli. İnsanlar hazırladıkları bu bileklikleri birbirlerine yıllarının sağlıklı ve güçlü geçmesi, aynı zamanda tarım döneminin başladığı bu bahar aylarında hasatlarının bereketli ve verimin yüksek olması için yapıyorlar. Evlerde kırmızı ve beyaz renklerde hazırlanan bu bileklikler, birbirlerine yakın olan insanların “samimi” hediyelerinden biri.

Tarihi

Asıl adı martenitsa olan bu bileklikler, 1 Mart ile mart ayının sonuna kadar bağlanıyor. Baharın gelişiyle beraber Baba Marta günleri kutlanmaya başlar. Başta da belirttiğim gibi Bulgaristan’a has bir gelenek olan bu festivalde; balkan kültürünün toplumsal olara ne kadar içli dışlı olduğunu da gösteriyor. Bulgaristandaki bu gelenek, “macırlar” sayesinde ülkemizde de kutlanmaya başlıyor. Bu bayramı Bulgarcada “Çestita Baba Marta!” şeklinde kutlanıyor.

İlk martenitsalar direk kırmızı – beyaz ipliklerden yapılırmış ve nazardan korunmak için hem insanlara hem de hayvanlara takılırmış. Bazı bölgelerde ise bu ipliklere altın vs. değerli paralar bağlanırmış bu da hastalıkların def-î için kullanılırmış. Bu takılarda kullanılan beyaz renk uzun ömrü, kırmızı renk ise sağlık ve gücü temsil etsin diye tercih ediliyormuş.

Dilek dileyerek bileğe “bağlanan” bu bileklik, olur da havada leylek veya kırlangıç görülürse yeni yeşeren bir çiçek ya da ağaca bağlanıyor. Böylece bağlarken dilenen dileğin gerçekleşeceği anlamını taşıyor. Ancak göremezseniz de kesinlikle üzülmeyin ! Bu, genelde çok gezmediğiniz anlamına gelir. Bu yüzden önümüzdeki sene biraz daha fazla gezmek için kendinize bir bahane üretmiş olursunuz 😄

Her ne kadar corona virüsü nedeniyle evlerimize kapandığımız şu günlerde bahar havasını doyasıya yaşayamıyor olsak da; birlik ve beraberliğimizin bozulmadan hep beraber toplumsal bilinçle bunun üstesinden geleceğimizi ve de bileklerimizi taze çiçek açmış bir ağacın gövdesiyle buluşturacağımıza inanıyorum. Marteniçka geleneği de bu sebeple en yakın gelenek. İlerleyen dönemde de bahar aylarının gelmesiyle düzenlenecek olan yeni etkinliklerdeki yazılarımda görüşmek üzere “Çestita Baba Marta!”
🤗😇